در این مطلب قصد داریم به موضوع منفی کردن فعل ها بپردازیم. منفی کردن افعال در عربی، از پایه دهم شروع شد و در پایه یازدهم کامل شد. منفی کردن افعال به چند دسته تقسیم می شود. این دسته‌ها عبارتند از منفی کردن فعل ماضی، منفی کردن فعل مضارع، منفی کردن فعل آینده و منفی کردن فعل امر. ما به توضیح هر کدام از اینها می پردازیم. و در انتها یک حل تست را بصورت کامل به همراه ویدئوها خواهیم داشت.
منفی کردن فعل ماضی:
برای منفی کردن فعل ماضی از "ما" استفاده می کنیم. بدین شکل که به اول آن "ما" اضافه می شود. شکل هر 14 صیغه فعل ماضی، بعد از منفی شدن هیچ تغییری نمی کند.
مثال: فعل ماضی: کَتَبَ (نوشت) ...... فعل ماضی منفی: ماکَتَبَ (ننوشت)
منفی کردن فعل مضارع:
برای منفی کردن فعل مضارع هم از "لا" استفاده کنیم. فعل مضارع هم بعد از منفی شدن، از نظر اعراب هیچ فرقی نمی کند.
مثال: فعل مضارع: یَذهَبُ (می رود)..... فعل مضارع منفی: لایَذهَبُ (نمی رود)
منفی کردن فعل آینده:
برای منفی کردن فعل آینده باید از "لَن" استفاده کنیم. حرف "لَن" را به اول فعل مضارع اضافه می کنیم و آینده (مستقبل) منفی ساخته می شود. حتما به این نکته که برای منفی کردن فعل آینده، به اول فعل مضارع "لَن" اضافه می کنیم، دقت داشته باشید. زیرا برخی دانش آموزان به اشتباه برای منفی کردن فعل مستقبل، به اول فعل مستقبل "لَا" اضافه می کنند. که این اشتباه است.
فعل مستقبل: سَیَذهَبُ .... فعل مضارع: یَذهَبُ .... فعل مستقبل منفی: لَن یذهب
یادآوری: فعل مستقبل (آینده) از اضافه کردن "سَ" یا "سَوفَ" به اول فعل مضارع ساخته می شود.
فعل مضارع: یَذهَبُ (می رود) ...... فعل مستقبل (آینده): سَیَذهَبُ، سَوفَ یَذهَبُ (به زودی خواهد رفت، خواهد رفت)
منفی کردن فعل امر:
برای منفی کردن فعل امر از "لا" نهی استفاده می کنیم. منفی فعل امر می شود فعل نهی. نوع "لا" که در فعل نهی به کار برده می شود، از نوع جازمه است. یعنی باعث می شود فعل، مجزوم شود. لا نهی بر سر فعل مضارع می آید و آن را مجزوم می کند.
در ادامه یک جدول از تمامی صیغه ها به همراه منفی آن ها آورده ایم. به آن ها خوب دقت کنید.
| شماره |
نام صیغه |
ماضی |
نفی |
مضارع |
نفی |
نهی |
مُستقبل |
أمر(حاضر) |
|
| 1 |
مفرد مذکر غایب |
ذَهَبَ |
ماذَهَبَ |
یَذْهَبُ |
لایَذْهَبُ |
لایَذْهَبْ |
سَیَذْهَبُ |
|
|
| 2 |
مثنی مذکر غایب |
ذَهَبا |
ماذَهَبا |
یَذْهَبانِ |
لایَذْهَبانِ |
لایَذْهَبا |
سَیَذْهَبانِ |
|
|
| 3 |
جمع مذکر غایب |
ذَهَبُوا |
ماذَهَبُوا |
یَذْهَبُونَ |
لایَذْهَبُونَ |
لایَذْهَبُوا |
سَیَذْهَبُونَ |
|
|
| 4 |
مفرد مؤنث غایب |
ذَهَبَتْ |
ماذَهَبَتْ |
تَذْهَبُ |
لاتَذْهَبُ |
لاتَذْهَبْ |
سَتَذْهَبُ |
|
|
| 5 |
مثنی مؤنث غایب |
ذَهَبَتا |
ماذَهَبَتا |
تَذْهَبانِ |
لاتَذْهَبانِ |
لاتَذْهَبا |
سَتَذْهَبانِ |
|
|
| 6 |
جمع مؤنث غایب |
ذَهَبْنَ |
ماذَهَبْنَ |
یَذْهَبْنَ |
لایَذْهَبْنَ |
لایَذْهَبْنَ |
سَیَذْهَبْنَ |
|
|
| 7 |
مفرد مذکر مخاطب |
ذَهَبْتَ |
ماذَهَبْتَ |
تَذْهَبُ |
لاتَذْهَبُ |
لاتَذْهَبْ |
سَتَذْهَبُ |
إذْهَبْ |
|
| 8 |
مثنی مذکرمخاطب |
ذَهَبْتُما |
ماذَهَبْتُما |
تَذْهَبانِ |
لاتَذْهَبانِ |
لاتَذْهَبا |
سَتَذْهَبانِ |
إذْهَبا |
|
| 9 |
جمع مذکر مخاطب |
ذَهَبْتُم |
ماذَهَبْتُم |
تَذْهَبُونَ |
لاتَذْهَبُونَ |
لاتَذْهَبُوا |
سَتَذْهَبُونَ |
إذْهَبُوا |
|
| 10 |
مفرد مؤنث مخاطب |
ذَهَبْتِ |
ماذَهَبْتِ |
تَذْهَبِینَ |
لاتَذْهَبِینَ |
لاتَذْهَبِی |
سَتَذْهَبِینَ |
إذْهَبِی |
|
| 11 |
مثنی مؤنث مخاطب |
ذَهَبْتُما |
ماذَهَبْتُما |
تَذْهَبانِ |
لاتَذْهَبانِ |
لاتَذْهَبا |
سَتَذْهَبانِ |
إذْهَبا |
|
| 12 |
جمع مؤنث مخاطب |
ذَهَبْتُنَّ |
ماذَهَبْتُنَّ |
تَذْهَبْنَ |
لاتَذْهَبْنَ |
لاتَذْهَبْنَ |
سَتَذْهَبْنَ |
إذْهَبْنَ |
|
| 13 |
متکلّم وحده |
ذَهَبْتُ |
ماذَهَبْتُ |
أذْهَبُ |
لاأذْهَبُ |
لاأذْهَبْ |
سَأذْهَبُ |
|
|
| 14 |
متکلّم مع الغیر |
ذَهَبْنا |
ماذَهَبْنا |
نَذْهَبُ |
لانَذْهَبُ |
لانَذْهَبْ |
سَنَذْهَبُ |
|
|
حل تست
عین الخطا فی نفی الافعال: (در منفی کردن افعال کدام گزینه غلط است؟)
-
قولوا کلّ ما تعلمون ç لاتقولوا کلٌ ما لا تعلمون!
- لماذا وافق الأستاذ أن یوجّل لهم الامتحانç لماذا ماوافق الأستاذُ أن یوجّل لهم الإمتحان!
- التّلامیذ سیحضرون للامتحان فی الأسبوع القادم ç التّلامیذ لاسیحضرون للامتحان فی الأسبوع القادم!
- طلبت من الأولاد أن یجلسوا فی تلک القاعه ç طلبت من الأولاد أن لایجلسوا فی تلک القاعه!
بررسی گزینه 1
1_ قولوا کلّ ما تعلمون ç لاتقولوا کلّ ما لا تعلمون!
"قولوا" فعل امر است. همانطور که گفته شد فعل امر وقتی میخواهد منفی شود، باید فعل نهی شود. "قولوا" می شود "لاتقولوا". پس گزینه اول درست است و غلطی در آن وجود ندارد.
بررسی گزینه 2
2_ لماذا وافق الأستاذ أن یوجّل لهم الامتحانç لماذا ما وافق الأستاذُ أن یوجّل لهم الإمتحان!
"وافق" بر وزن "فاعَلَ" فعل ماضی است. ماضی باب مُفاعله و ماضی ثلاثی مزید است. وقتی منفی می‌شود، باید با "ما" منفی شود. پس "وافق" می‌شود "ما وافق". که بدرستی منفی شده است پس این گزینه هم درست است و غلطی در آن وجود ندارد.
بررسی گزینه 3
3_ التّلامیذ سیحضرون. للامتحان فی الأسبوع القادم ç التّلامیذ لا سیحضرون للامتحان فی الأسبوع القادم!
در این گزینه همانطور که میبینید، اول فعل مضارع، "سـَ" آمده است پس فعل آینده است. آن هم آینده مثبت. حال اگر بخواهیم فعل آینده مثبت را منفی کنیم. به هیچ عنوان نمیتوانیم از "لا" استفاده کنیم. یک نکته ای را باید بدانید این که: اگر فعلی با "سـَ" یا "سوف" آینده مثبت شده باشد، منفی شدنش فقط با "لَن" است. باید "سـَ" یا "سوف" را از بین ببریم و بجای آن "لَن" بگذاریم. بعد از آمدن آن باید "ن" را هم در صورت وجود از آخر فعل حذف کنیم. پس فعل گزینه سوم غلط منفی شده است و پاسخ این تست گزینه 3 است.
بررسی گزینه 4
4_ طلبت من الأولاد أن یجلسوا فی تلک القاعه ç طلبت من الأولاد أن لایجلسوا فی تلک القاعه!
" أن یجلسوا" یک فعل مضارع منصوب است، به معنای "که بنشینند". که به درستی بصورت "ان لا یجلسوا" منفی شده است. این نکته مهم را در نظر بگیرید که ممکن است "ان لا یجلسوا"، بصورت "الّا یجلسوا" هم نوشته شود. یک نکته دیگر را هم بهتر است در رابطه با عبارات مشابه "ان لا یجلسوا" بدانید. زمانیکه قبل از "لا" یک حرف از دسته حروف عمل کننده، مانند حروف ناصبه و حروف جازمه، آمده باشد، آن "لا" نمیتواند "لا" نهی باشد و "لا" نفی است.
برای مشاهده و دانلود مقاله "اینجا" را کلیک کنید.
